Terzol Vastgoed NV biedt vanaf 2017 integrale diensten aan op het gebied van aankoop en verkoopbemiddeling, huren en verhuur, taxaties, vastgoedbeheer, verkavelen, projectontwikkeling en consultancy aan nationale en internationale  zakelijke en particuliere opdrachtgevers in Suriname. Terzol Vastgoed N.V. beoogt met de serie artikelen onder de naam ‘Grondzaken Nader Belicht’ de awareness van alle stakeholders – waaronder makelaars, projectontwikkelaars, investeerders, grondbezitters, (ver)kopers en overheid – te creëren c.q. vergroten over de diverse mogelijkheden en rechtszekerheden m.b.t. grondzaken in Suriname.

Joël Terzol, Senior Partner en CEO Terzol Vastgoed NV, is ooit begonnen als financial professional in Nederland en heeft zich in Suriname ontwikkeld als ambitieuze en succesvolle ondernemer binnen de vastgoedmarkt. Ofschoon het aan- en verkopen van vastgoed in het bloed zit, is bij hem een passie ontstaan voor het adviseren over allerhande vraagstukken m.b.t. onder meer grondhuur, erfpacht en boedelkwesties binnen de vastgoedmarkt. Daarnaast anticipeert Terzol op de grote ontwikkelingen in de Gold, Oil & Gas Industries in Suriname door op innovatieve wijze aan projectontwikkeling te doen en zo in te spelen op de moderne behoeften van de expats.

Terzol zal in de serie artikelen de volgende onderwerpen behandelen, namelijk:

• Domeingrond
• Grondconversie
• Grondbelasting
• Appartementsrecht
• Boedelzaken
• Grondbeleid

Appartementsrecht

In 2014 zijn negen gezinnen dakloos geworden door een felle brand. Het betrof een appartementencomplex waarbij alle woningen waren aangesloten op het electriciteits netwerk van één woning met kortsluiting als gevolg. De vraag die hierbij opkwam bij de burgers is of er wel wetgeving is voor het opzetten van appartementen en aan welke regels voldaan moet worden. Echter is gebleken dat er geen wetgeving is voor appartementen in Suriname [1].

Regeringsleiders hebben meerdere malen de noodzaak van de wet op het Appartementsrecht publieklijk genoemd. Bij de opening van de Bouw-en Woonbeurs in augustus 2017 is door een politicus aangegeven dat de wet op het Appartementsrecht noodzakelijk is om de woningnood sneller op te lossen[2].  

Definiëring Appartementsrecht

In het concept Nieuw Burgerlijk Wetboek (NBW) dat enkele jaren terug ter behandeling is aangeboden aan het Parlement, zijn onder andere Appartementsrechten, deeltijdsappartementsrechten alsook de rechten van een appartementseigenaar opgenomen. In het ontwerp NBW staat dat een eigenaar bevoegd is zijn recht op een gebouw met de daarbij behorende grond te splitsen in meerdere Appartementsrechten en deelappartementsrechten. De splitsing in Appartementsrechten vindt plaats door een daartoe bestemde notariële akte, gevolgd door inschrijving van die akte in de openbare registers (GLIS). De basis van het begrip Appartementsrecht wordt dus gevonden in de mede-eigendom. Alle appartementseigenaars zijn gezamenlijk (mede-) eigenaar van het geheel en vormen samen de Vereniging van Eigenaren (VvE). De VvE voert het beheer over en onderhoud van de gemeenschappelijke delen zoals bijvoorbeeld de trappenhal, parkeerruimte, speelplaats, sporthal etc maar ook over de brandverzekering, schilderwerk, verlichting, beveiliging etc. De VvE houdt een reservefonds om in onder andere regulier onderhoud van de gemeenschappelijke delen te voorzien. [3]

Behoeften doelgroepen

Het Appartementsrecht komt tegemoet aan behoeften van verschillende doelgroepen. We hebben nog steeds veel occupanten, studenten die thuis wonen, 60-plussers die kleiner en efficienter willen gaan wonen, expats die luxueze penthouses willen kopen of huren, onze diaspora die hier wilt investeren en ondernemers die graag willen investeren in de bouw van woontorens met de bedoeling om die appartementen te kunnen verkopen.

Occupanten

Wij hebben in ons land nog steeds heel veel occupanten. Met het Appartementsrecht kan het Ministerie van Sociale Zaken en Volkshuisvesting appartementsgebouwen neerzetten. Op een stuk grond van 4000m2 kunnen 2000 mensen ondergebracht worden. Op dit moment, zonder het Appartementsrecht, worden grote stukken grond van wel 5-10 ha gebruikt om volkswoningen te bouwen. De meeste van deze woningbouwprojecten zijn in Paramaribo, met als gevolg dat er veel bos in de stad verdwijnt. Als we kijken naar de grote woonwijken zoals Flora en Zorg en Hoop zien we veel slecht onderhouden woningen. Het erf wordt eveneens niet onderhouden.

In New York heeft men in de jaren zestig grote woonwijken opgekocht en appartemententorens gebouwd. De mensen die hun grond en huis hebben verkocht, konden een appartement kopen. Er kwam veel grond vrij dat werd omgebouwd tot wandelparken, parkeerruimten, speelplaatsen, sportgelegenheden etc.

Een goed voorbeeld is het Oldenburg project te Ringweg Noord, waar er 120 huizen zijn gebouwd op een gebied van 10 ha grond aan de kust van Suriname, terwijl 4 ha voldoende zou zijn als er appartementen waren gebouwd. Op de overige 6 ha zou er een universiteit kunnen komen, een natuurpark en misschien een groot meer of ‘pan’ dat als waterberging kan dienen. Vele van de gezinnen in dit project hebben een tuin, maar doen er niets mee.

Ik ben van mening dat we Paramaribo moeten gaan her-inrichten. Maar laten we dit breder trekken. Suriname geniet veel inkomsten uit goud en hout uit het district Brokopondo. Maar veel mensen trekken naar de stad omdat ze ook een mooi huis willen met parkeergelegenheid. Het bouwen van appartementen in Brokopondo geeft ons de mogelijkheid om ook in ons mooie binnenland luxueus te kunnen wonen. Why? Well…why not???

Studenten

Studenten, die ook een doelgroep vormen, hebben veelal door de inspanningen voor het succesvol afronden van hun studie – al dan niet in combinatie met een baan – veelal nog geen geld voor het kopen van een huis en perceel. In de meeste gevallen blijven zij thuis wonen, ook na het afstuderen. Het Appartementsrecht brengt de koop van een relatief goedkoper ‘starters appartement’ binnen hun bereik. Hierdoor bouwen zij vermogen op en kunnen zij later hun ‘starters appartement’ weer verkopen om een ruimere appartement of woonhuis te kopen.

Seniore burgers

Ook onze seniore burgers vormen een doelgroep voor het Appartementsrecht. Wanneer de kinderen uit huis zijn, wordt de woning veelal te groot (denk aan onderhoud) en willen zij nu kleiner gaan wonen. Bij verkoop van hun huidige woning kunnen zij een appartement kopen en van de overwaarde aanvullend in hun levensonderhoud voorzien. De stress van opnieuw bouwen wordt hen bespaard. Verdere voordelen van het wonen in een flatgebouw zijn: veiligheid, gemak, comfort en contact met andere bewoners . Wat zou het fijn zijn als wij onze seniore burgers, die jarenlang hard hebben gewerkt om een basis te leggen voor onze toekomst kunnen faciliteren met deze woonmogelijkheden zodat zij heerlijk ontspannen en zorgeloos kunnen genieten van hun leven.

Onze diaspora

Onze diaspora houdt van overwinteren in Suriname. Zij willen graag investeren in een woning zodat zij in Suriname heerlijk kunnen genieten van hun vakantie. Zij willen ook de mogelijkheid om een appartement te kunnen kopen en vervolgens die te laten onderhouden en verhuren bij hun afwezigheid.

Hoog segment en Expats

Mensen met een gemiddeld hoger inkomen hebben vanwege hun levensstijl geen behoefte om een groot stuk grond te onderhouden, maar stellen het zicht op een prachtige landscape rondom hun woning zeer op prijs. Anticiperend op de ontwikkelingen rond de olie-en gas industrie wordt verwacht dat er een toeloop van expats zal zijn, die graag veilig willen wonen in luxueuze penthouses met een groot terras en van daaruit genieten van een adembenemende uitzicht op ons groene goud en de waterwerken en misschien zelfs met uitzicht op de Atlantische Oceaan. Ziet u het al voor u?

Ondernemerschap

Een appartemententoren bouwen kost heel veel geld. In het buitenland komen meestal meerdere investeerders bijeen om een torengebouw neer te zetten. Met het Appartementsrecht zullen zij in staat zijn om appartementen of zelfs hele verdiepingen van een woontoren te kopen of te verkopen. Hoogbouw garandeert een efficiëntere benutting van de grond.

Ook buitenlandse ondernemers hebben hun ogen gericht op Suriname. De Haagse vastgoedondernemer met Surinaams roots, Mairan Sewtahal, geeft aan dat de vraag naar onroerend goed de komende tijd langzaam zal stijgen. De verwachting is volgens hem dat vele grote investeerders Suriname straks ook enorm aantrekkelijk gaan vinden om te investeren. “Een van de vraagstukken die een belangrijke rol kan spelen is het zogenoemde ‘Appartementsrecht’. Indien er een wet komt die de bevoegdheid geeft om het recht op een stuk grond te splitsen in Appartementsrechten, zal dan niet lang duren dat er in Suriname de eerste grote woontorens gebouwd worden” zegt Sewtahal in een artikel op waterkant.net [4].

Ook andere sectoren krijgen nieuwe kansen. Het bouwen van appartementen torens brengt ontwikkeling en ondernemerschap. Denk bijvoorbeeld aan onderhoud, schoonmaak en beveiliging.

Slot

Ons grond – ons kostbaar groene goud – moeten we echt efficient gaan benutten. Het Appartementsrecht biedt ons die mogelijkheden. In onze buurlanden Frans-Guyana, Brazilië en Guyana zijn Appartementsrechten reeds in hun wetten opgenomen. Ik ben ervan overtuigd dat wij het nu met elkaar eens zijn dat de wet op het Appartementsrecht een dringende noodzaak is in het belang van land en volk. Het is tijd voor actie. De vraag is nu: “Wat gaan we doen voor spoedige concretisering van het Appartementsrecht?” Suriname bouwen doe je niet alleen, dat doen we samen: Yes – we can!

[1] https://www.dbsuriname.com/2014/01/15/wetgeving-noodzakelijk-voor-appartementencomplex/

[2] http://www.srherald.com/suriname/2017/08/07/bouva-samenwerken-belangrijk-bij-oplossen-huisvestingsvraagstuk/

[3] https://www.dbsuriname.com/2014/01/15/wetgeving-noodzakelijk-voor-appartementencomplex/

[4] ‘Olievondst stemt investeerders en beleggers in Surinaams onroerend goed tevreden’ – Waterkant